Phương pháp giáo dục Montessori là một học thuyết về giáo dục trẻ được nhà giáo dục vĩ đại Maria Montessori xây dựng. Sau hơn 100 năm được đưa vào ứng dụng, đến nay, phương pháp này đã có mặt ở nhiều quốc gia: Mỹ, Anh, Pháp, Hà Lan, Canada, Úc, Nhật Bản, Trung Quốc, New Zealand…
Montessori khuyến khích tạo ra một môi trường phù hợp để trẻ hoạt động phát triển tự nhiên, nhất là vào giai đoạn đầu đời 0 – 6 tuổi. Không chỉ gửi trẻ ở trường mầm non Montessori, các bố mẹ có thể tự áp dụng phương pháp này ngay tại nhà để trẻ sớm phát triển tự lập. Để phương pháp giáo dục Montessori đạt hiệu quả cao nhất, bố mẹ hãy ghi nhớ những điều sau. Dưới đây là một số gợi ý của American Montessori School AMSS giúp quý phụ huynh có thể dễ dàng thiết lập môi trường Montessori tại nhà cho con.
1. Bố mẹ là người thầy đầu tiên của con
Bố mẹ là người theo sát con mỗi ngày, gần gũi và hiểu được tính cách, tình cảm của trẻ nhất. Thế giới quan, nhân sinh quan của phụ huynh cũng sẽ dần dần ảnh hưởng đến con.
Trẻ em sinh ra đã biết quan sát, đặc biệt có hứng thú và có xu hướng bắt chước lại những hành động của người lớn. Họ có thể là nguyên nhân cho những hành động của con hoặc trở thành quyển sách mở để các bé học tập. Vì thế, thái độ và cách cư xử của bố mẹ trước mặt con là rất quan trọng.
Ngày nay, với sự phát triển của các thiết bị công nghệ hiện đại, nhiều gia đình thường rơi vào tình trạng bố 1 điện thoại, mẹ 1 điện thoại và con 1 máy tính bảng. Thiết bị điện tử không thể thay thế tình cảm gia đình, sự yêu thương và vai trò của bố mẹ với con cái. Phụ huynh có thể kéo con tham gia các công việc đơn giản như nhặt rau, đi siêu thị, xếp quần áo… hay nói chuyện với bé nhiều hơn, cùng con vui đùa, đọc sách… Những điều này sẽ khiến gia đình gắn kết, trẻ cũng học được cách giúp đỡ bố mẹ những việc cần thiết.
2. Bắt đầu sự yêu thương bằng cách tôn trọng con
Học cách tôn trọng trẻ không phải điều dễ dàng đối với bố mẹ. Phụ huynh nên tìm hiểu các giai đoạn phát triển để bé được phát triển theo đúng quy luật tự nhiên. Đồng thời, hãy đặt ra những quy định buộc trẻ và các thành viên trong gia đình đều phải tuân thủ.
Từ 2 tuổi, trẻ đã bắt đầu có nhận thức về bản thân, xuất hiện nhiều nhu cầu và biết đòi hỏi. Cùng với đó, các con cũng có thể tự làm những điều mình muốn như di chuyển, với lấy đồ vật trên cao, tự xúc ăn… Vì thế, bố mẹ hãy tạo không gian cho con có thể thoải mái làm những điều trẻ muốn. Điều này không chỉ giúp con tự lập mà còn phát triển toàn diện, không ỷ lại vào sự giúp đỡ của người lớn.
3. Tạo ra môi trường Montessori
Một trong những điều để áp dụng phương pháp Montessori tại nhà hiệu quả là phụ huynh tạo ra môi trường và hỗ trợ trẻ trưởng thành trong chính môi trường đó. Tuy nhiên, đồ dùng trong gia đình thường đáp ứng nhu cầu sử dụng của người lớn, không phù hợp với trẻ em. Con muốn rửa mặt nhưng không thể với tới bồn rửa, bé muốn ngồi bàn ăn nhưng ngồi lên ghế thì lại lọt thỏm… Vì thế, bố mẹ có thể tạo ra không gian riêng cho con bằng những vật dụng, bàn ghế nhỏ xinh phù hợp với trẻ.
Bố trí môi trường hợp với từng độ tuổi
- Trẻ 0 – 3 tháng tuổi:
Cuộc sống của bé trong 3 tháng đầu chỉ đơn giản là ăn, ngủ, thay bỉm, chơi đùa và ngủ. Vì thế, bố mẹ hãy chuẩn bị cho con 1 chiếc giường/nôi thật tốt. Bắt đầu từ tháng thứ 2, phụ huynh có thể trang trí xung quanh nơi trẻ nằm bằng những tấm hình lớn, tháng thứ 3 có thể treo những vật trang trí xoay tròn và phát ra âm thanh.
- Trẻ 4 tháng – 1,5 tuổi:
Đây là giai đoạn bé tập lẫy, bò, ngồi, đi nên cần mặt phẳng rộng rãi, không có đồ vật sắc nhọn ở những nơi trẻ tiếp xúc. Khi con chập chững làm quen với những thứ mới mẻ, bố mẹ đừng nôn nóng giúp đỡ. Hãy để trẻ có thời gian làm quen và tìm cách xử lý, thích nghi. Tuyệt đối tôn trọng thời gian biểu về giờ giấc ăn, ngủ, vận động của trẻ và duy trì mọi thứ thành thói quen.
- Trẻ 1,5 – 6 tuổi:
Nếu có điều kiện, phụ huynh hãy bố trí cho con một không gian riêng bao gồm phòng ngủ, tủ đựng quần áo riêng, khu vực học tập… Giai đoạn này trẻ rất hiếu động nên bố mẹ cần đặc biệt chú ý an toàn ở các cửa lớn, cửa sổ, bậc thang, ban công…
Sử dụng giáo cụ Montessori tại nhà
Giáo cụ chính là một phần quan trọng của phương pháp giáo dục Montessori. Đây cũng là điều khiến bố mẹ gặp khó khăn khi muốn áp dụng Montessori tại nhà. Bố mẹ cần thiết kế môi trường phù hợp với lứa tuổi của trẻ, đồng nghĩa với việc chọn giáo cụ Montessori cũng phải phù hợp với lứa tuổi. Bởi vì, mỗi giáo cụ Montessori được thiết kế theo một độ khó nhất định nên không thể tuỳ ý chọn.
Một số giáo cụ không thể tự làm được, thì bố mẹ hãy đầu tư mua cho bé nhé! Các bố mẹ cần địa chỉ uy tín mua giáo cụ có thể tham khảo các website: montessori123.vn, livingmontessorinow.com, alisonsmontessori.com, montessorioutlet.com, kidadvance.com, nienhuis.com.
Đối với các giáo cụ có thể tự làm được tại nhà, bố mẹ có thể linh hoạt tự làm hoặc sáng tạo sao cho phù hợp với bài học. Một số kênh Youtube hướng dẫn tự thiết kế giáo cụ Montessori để bố mẹ tham khảo: Montessori For Everybody, Natural American Baby, The4Pillars, Teacher Pher, Jady A.
Có thể thấy rằng việc áp dụng phương pháp Montessori tại nhà không hề đơn giản. Để con được phát triển toàn diện theo phương pháp này, bố mẹ hãy năng cao nhận thức và sự hiểu biết về các giai đoạn phát triển của con nhằm có cái nhìn đúng đắn nhất. Mong rằng những chia sẻ trên đây của American Montessori School AMSS sẽ giúp ích cho các bố mẹ trong việc áp dụng thành công phương pháp giáo dục Montessori tại nhà dạy con.
